2024-18 Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması

Sirkülerdeki önemli bulduğumuz hususlar aşağıda belirtilmiştir.

– Sirküler’de verilen örnekte (Örnek 1) enflasyon düzeltmesinden kaynaklı 2023 sonunda oluşan enflasyon düzeltme karı (örnekte 209.254,28 TL kar), 570 geçmiş yıllar karları hesabı (15.000 TL) ve 590 dönem net karı (10.000 TL) ile birleştirilerek tek kalemde 234.254,28 TL (= 209.254,28 TL + 15.000 TL + 10.000 TL) kar “ 1. Geçmiş Yıllar Karları” hesabında gösterilmiştir.

– Reel olmayan finansman maliyeti (ROFM) tespit yöntemlerinden “toplam finansman maliyetinin esas alınması” yönteminde, esas alınacak ortalama ticari kredi faiz oranları belirlenmiştir (Ek 3). Esas alınacak faiz oranının hesap döneminin ilk ayı için (takvim yılı olanlarda Ocak) açıklanan faiz oranı olduğu belirtilmiştir.

– Yine Haklar” hesabında takip edilen finansal kiralamadan kaynaklananlar dâhil maddi olmayan duran varlıklar ROFM ayrıştırması yapılması gereken parasal olmayan kıymetler kapsamında olmadığı belirtilmiştir.

– Sermaye azaltımlarına yönelik “Sermayenin düzeltilmesinde, düzeltmenin yapıldığı tarihteki sermayenin yapısı dikkate alınacak olup, bu kapsamda sermaye azaltımlarında söz konusu sermaye azaltımının daha önce sermayeye eklenen hangi artış kaleminden yapıldığı tespit edilecek ve söz konusu kalemin düzeltilmesi gereken bir unsur olması halinde, bu kalem azaltılan tutarı üzerinden düzeltme işlemine tabi tutulacaktır. 

– Bununla birlikte sermaye hesabı içerisinde sermayeye eklenmiş geçmiş yıllar kârları, sermaye ve kâr yedekleri ile fonların bulunması durumunda, yapılan sermaye azaltımının hangi kalemlerden yapıldığının tespitinde, 5520 sayılı Kanunun 32/B maddesi hükmünün dikkate alınması gerekmektedir.

– Ayrıca verilen örnekte (Örnek 13); 5 Kasım 2018’de yapılan sermaye azaltımının Aralık 2017’de yapılan sermaye artışından karşılandığının “kabul edildiği” (benzer olarak 6 Haziran 2023’te yapılan sermaye azaltımının Eylül 2021’de yapılan sermaye artışından karşılandığının “kabul edildiği”) belirtilerek ilk giren ilk çıkar yönteminden farklı olarak bir eşleştirme yönteminden bahsedilmiştir. 

– 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 376’ncı maddesi uyarınca sermayenin tamamlanmasına karar verilen şirketin ortakları tarafından zarar sebebiyle karşılıksız kalan kısmı kapatacak miktarda aktarılan ve öz kaynaklar içerisinde takip edilen sermaye tamamlama fonu, parasal olmayan kıymet olarak kabul edilecek ve düzeltmeye tabi tutulacaktır.  

– Sermaye avansı olarak sermaye yedekleri hesabında takip edilen tutarların parasal kıymet olarak kabul edilmesi ve düzeltmeye tabi tutulmaması uygun bulunmuştur.

– Stoklarla ilgili toplulaştırılmış yöntem/gerçek yöntem seçimi ve 2024’te yapılan seçimin değiştirilememesi konusunda bazı belirlemeler yapılmıştır. Stoklardaki alt ayrım uygulaması açısından buradaki açıklamalar önemli görülebilecektir.  

– “2024 hesap dönemi ilk geçici vergi dönemi itibarıyla yapılan toplulaştırılmış yöntem tercihi sonraki dönemlerde değiştirilemediği gibi, toplulaştırılmış yöntem tercihinde bulunanların her bir mal grubu ve alt ayrım itibarıyla seçtikleri toplulaştırılmış yöntemden üç hesap dönemi boyunca vazgeçmeleri mümkün değildir. Ancak, 2024 hesap dönemi ilk geçici vergi dönemi itibarıyla yapılan gerçek yöntem tercihi sonraki hesap döneminde değiştirilebilecektir. 

– Örneğin, hesap dönemi takvim yılı olan (J) A.Ş. beyaz eşya, telefon ve bisiklet ticareti yapmaktadır. Mükellef 31/12/2023 tarihli stoklarını düzeltme işlemlerine tabi tutarken beyaz eşya için toplulaştırılmış yöntemi seçebilecek, telefon ve bisiklet için ise gerçek yöntemi kullanabilecektir.

– … mükelleflerce 2024 hesap döneminin ilk geçici vergi dönemi itibarıyla gerçek yöntemin tercih edilmesi halinde (izleyen geçici vergi dönemleri dâhil) içinde bulunulan hesap dönemi sonunda ilgili stok grubu için bu tercihten vazgeçilemeyecek, ancak 2025 hesap döneminden itibaren bu tercih değiştirilebilecektir. Bu durumda 2025 hesap döneminde stok grubu için toplulaştırılmış yöntemi tercih eden mükellef yine izleyen geçici vergi dönemleri ile içinde bulunulan hesap dönemi dâhil, üçüncü hesap döneminin sonuna kadar (bu dönem dâhil) bu yöntemden dönemeyecektir.”

– Yarı mamul ve mamullerin düzeltmeye esas tarihi olarak bunların deftere kayıt tarihlerinin izlenmesi noktasında açıklamalar yapılmıştır. Bu itibarla yarı mamul ve mamulün düzeltilmesinde düzeltmeye esas tarih olarak,  bunların üretilerek aktife kaydedildikleri tarihler değil bu mamullerin maliyetine dâhil edilen ilk madde malzeme, işçilik, genel üretim giderleri gibi unsurların deftere kayıt tarihleri esas alınacaktır.

– Yapılmakta olan yatırım hesabının düzeltilmesine yönelik açıklamalar yapılmış ve örnek verilmiştir.

– Ar-Ge harcamalarının endekslenmesine yönelik açıklamalar yapılmıştır. Yapılmakta olan yatırımlar için yapılan açıklamaların geçerli olacağı belirtilmiştir. 

– 340 Alınan sipariş avanslarının 2023 düzeltilmesi sonucu ortaya çıkan farkın sonraki dönemde (2024 veya izleyen) avansın kapatılmasına müteakip gelir hesaplarına yazılması ancak gelir hesaplarına intikal ettiği (2024 veya izleyen) dönemde vergi matrahından indirilmesine yönelik açıklama yapılmış.

– Verilen avansların endekslenmesi ve sonrasında endeksleme farklarının 2024 yılında (avansın ilgili olduğu) stokların maliyetine intikal ettirilmesine yönelik açıklama yapılmıştır. 

– -Yabancı para cinsinden olan alınan ve verilen avanslar ile iştirakler düzeltme tarihindeki döviz kuru ile düzeltilecek, ayrıca enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacaktır. Bu kapsamda, yabancı para cinsinden olan bağlı menkul kıymetler ve bağlı ortaklıklar da iştirakler gibi düzeltilecektir.

– -2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetlerden amortismana tabi olmayan kıymetlerin, düzeltilmiş değerlerinin altında bir bedelle satılması halinde, düzeltme sonrası değerle, düzeltme öncesi değer arasındaki farka isabet eden zararın, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınmayacağı belirtilmiştir.

– Banka ve finans kurumlarının, 2024 ve 2025 hesap dönemi enflasyon düzeltmesi yapması neticesinde amortismana tabi iktisadi kıymetleri üzerindeki enflasyon düzeltmesinden kaynaklı değer artışı üzerinden yazacakları amortisman giderlerinin dönem kazancının tespitinde dikkate alınabileceği belirtilmiştir. Yine bu kıymetlerin enflasyon düzeltmesi akabinde satışı halinde düzeltilmiş tutarların maliyet bedeli olarak esas alınabileceği ifade edilmiştir. 

– 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde sayılan ve kazançları kurumlar vergisinden istisna edilen fonların, 2023 ve izleyen dönemlerdeki mali tablolarını enflasyon düzeltmesi hükümleri uyarınca düzeltmeye tabi tutmamaları uygun bulunmuştur.

Yer verilen konuda ek bilgi gerektiğinde bizimle temasa geçmenizi rica ederiz.

Saygılarımızla,

Buradan indirebilirsiniz.